Wateroorvloed: Nuwe Bergrivierdam tjok-en-blok

Die nuwe Bergrivierdam naby Franschhoek is tot oorlopens toe vol ná die laaste paar dae se deurdringende reën. Die vloetuitslatingsluise van die Bergrivierdam is gedurende Junie vanjaar vir die eerste keer getoets. Dié toets was deel van die finale fase van die Bergrivierdamprojek wat R1,5 miljard gekos het. Die projek, waarvan die beplanning al in 1989 begin het, sal na verwagting die watervoorraad in die Wes-Kaapse waterstelsel met 81 m³ oftewel 18% verhoog tot altesame 523 miljoen m³ per jaar. Die eerste water uit die dam is aan die einde van verlede jaar aan die Kaapstadse munisipaliteit voorsien. Foto: Jens Friis

Klaprose kry wind van voor

AFGANISTAN is deur die kweek van papawers die grootste produsent van heroïen en opium. Daar word gereken sowat 70% van die land se inkomste kom uit dié bron. Onder meer die Amerikaners en Britte wil hierdie papawerkwekery vernietig in hul wêreldwye stryd teen dwelms. Gevolglik het die Afgaanse regering, ná kwaai druk, aarselend begin met die vernietiging van papawerlande. Die arm Afgaanse boere is uiteraard hieroor omgekrap en die magtige smokkelaars nog meer. Die sap van die veelkleurige papawer, wat in opium en heroïen verwerk word, het deur die jare "goud" (of minstens "brood") na verarmde gemeenskappe in Afganistan gebring. Foto: Jens Friis

Brug gaan onttroon word as langste

DIE Boyne River Bridge sal in 2010 nie meer die langste kabelbrug (352,5 m) in Ierland wees nie wanneer die River Suir Bridge (465 m) sal open. Boyne se langste spanwydte is 170 m, teenoor Suir se 230 m. Die Boyne-brug is in 2003 geopen en is naby die dorp Drogheda. Die Suir-brug behoort 'n groot aantrekkingskrag te wees vir Waterford, want die brug se sentrale toring sal mooitjie 100 m die lug introon. Foto: Jens Friis

"Kiekies van 'n Dorpie" in Nederland uitgestal

TOE Annalize Mouton se boek "Portrait of a Village: Stanford 150" 'n paar maande gelede bekend gestel is om saam te val met dié dorp se 150ste bestaansjaar, sou sy sekerlik nooit kon dink dat haar kiekies nou in Nederland te sien sou wees nie.
Maar die lewe loop soms snaakse draaie en dis presies wat gebeur het.
'n Argitek van Hilversum, Jan Frederik Groos, sy vrou, Sakina Groos-Dijkstra, en Marga Kruijer van Klaveren, 'n dramaturg van Schagen, het die boek vir verskeie Nederlanders gewys.
Die terugvoer oor die foto's wat met natuurlike lig geneem is was baie positief.
Annalize is toe genooi om 24 van haar foto's na Nederland te stuur as 'n rondreisende uitstalling wat 'n blik gee op 'n Suid-Afrikaanse dorpie.
Die kiekies sal onder meer te sien wees by die jaarlikse gala-funksie van die Suid-Afrikaanse Huis in Amsterdam gedurende Januarie 2009.
Die eerste uitstallings het op 4 September geopen in die Scagon-teater in Schagen en in die Podium Mozaiek in Amsterdam.
'n Uitstalling van die foto's sal ook te sien wees by die Arts Association van Belville tussen 28 Januarie en 25 Februarie 2009.
Annalize en haar man, Maré Mouton, is die redakteurs en uitgewers van Village Life. Dié glanstydskrif het aanvanklik gefokus op Stanford en buurdorpe soos Hermanus, Gansbaai en Franskraal, maar deesdae bied dit artikels van dwarsoor Suid-Afrika.
"Die boek onder bespreking is in ’n sin ’n uitvloeisel van die tydskrif, geskryf en gefotografeer deur Annalize Mouton met dieselfde sin vir die geskiedenis, kultuur en karma van Stanford en omgewing," skryf Kerneels Breytenbach onlangs. "Die somtotaal is ’n uiters boeiende en indrukwekkende greep in die tyd. ’n Portret, in die volste sin van die woord, van ’n dorp en sy mense binne die jaar wat dié dorp 150 geword het."
"Portrait of a Village" herinner aan David Goldblatt se Some Afrikaners Photographed en Some Afrikaners Revisited deurdat dit 'n getroue weergawe gee van hoe "gewone" mense in 'n "gewone" Suid-Afrikaanse dorp lyk.
Die Nederlanders behoort dié foto's fassinerend te vind.
Volgens Annalize is die belangstelling aan't uitbrei en word die moontlikheid oorweeg om die uitstalling ook te neem na Swede, Engeland, Duitsland en Amerika.
Dis 'n bevredigende ervaring vir enige fotograaf - veral as jy 50 000 foto's in vyf maande geneem het en toe die allerbestes uitgesoek het vir die wêreld om te sien.
* Portrait of a Village: Stanford 150, deur Annalize Mouton (teks en foto’s). Village Life, Stanford, 2008. (Hardeband, 240 bladsye, ISBN 9 780 62039 871 8.)

Groenhuis Gästehäuser, Philippolis, südlichen Teil der Free State, South Africa

'n "Towerbed" na droomland toe

Foto: www.hastens.com

DIE wêreld se luuksste bed is in Suid-Afrika te kry teen die prys van 'n huis.
En die vervaardigers is allermins skaam oor wat hul daarvoor vra.
In 'n tydskrifadvertensie sê hulle pront-uit: "Wie sal 50 620 Euro vir 'n bed betaal?"
En nee, jy is nie in droomland nie. Die prys word wel in Euro (en nie Rand nie) aangedui in dié advertensie wat in die tydskrif Wallpaper verskyn.
Volgens J.C. Bibbey, 'n verkoopsassistent van die Hästens-winkel by die Design Quarter in Fourways, Johannesburg, kos "die Vividus op die oomblik R669 000".
Dit klink na 'n nagmerrie-prys om vir 'n bed op te dok, maar volgens dié Sweedse maatskappy is die kontinentale Vividus-bed "ideaal as net die beste sal doen".
Hulle meen die byna R700 000 is nie te dik vir 'n daalder nie, want iedere Vividus is uniek: Dit neem 160 uur om met die hand te maak uit die allerbeste natuurlike materiaal.
Elk van hierdie beddens word onderteken deur 'n Hästens-meestervakman as simbool van die gehalte daarvan. Hierdeur word ook bevestig dat die bed vir 25 jaar gewaarborg word.
Selfs voordat Bell of Edison bekendheid verwerf het, het die Hästens-familie al beddens gemaak. Dié kundigheid wat die Hastens-pa's aan hul seuns oorgedra het word gekombineer met materiaal soos perdehare, vlas, katoen en wol vir "'n perfekte balans. Die resultaat is 'n bed wat jou liggaam oplig en ondersteun, terwyl dit terselfdertyd jou toelaat om weg te sink en te ontspan."
As jy wik en weeg of jy só 'n droombed wil aanskaf kan jy 'n toetssessie op www.hastens.com bespreek. Jy kan dan by 'n handelaar dié matras gaan "toetsbestuur" en voel of dit jou geval.
En as jy wel besluit om een te bestel moet jy eers 'n string keuses maak
Buiten enige kleur onder die reënboog moet jy ook sê of jou bed se vere sag, medium of ferm moet wees.
Dit kan in enige grootte gemaak word, maar as dit groter is as 210 x 210 cm sal dit die prys beïnvloed. Laat dan ook ses maande toe vir aflewering.
Verskeie vyfster hotelle in Europa en Amerika laat hulle nie deur die prys afskrik nie en maak gebruik van vertroude Hästens-beddens.
Want soos die Tsjeggiese model Adela Capova in 'n advertensie al swewende wys: hierdie is 'n towerbed wat ver bokant ander kooigoed uitstyg.
Dis net jammer die prys is óók in 'n ander klas!
Ja, vir algar is hierdie "towerbed" gewis nie beskore nie.

'n "Suid-Afrikaanse" Mosambiek

Maputo is op ons voorstoep, maar kon net sowel duisende kilometers ver gewees het. Dis onmiskenbaar anders. Die argitektuur is Mediterreens, die klimaat subtropies en die taal Portugees. Tog is dié stad verstommend Suid-Afrikaans. JENS FRIIS vertel.

DIT was Karel Schoeman wat eens in Onderweg geskryf het: "Jy kan 'n vreemde land nooit heeltemal onbevange besoek nie: jou aangebore vooroordele vergesel jou en jy meet alle dinge bewus of onbewus aan die maatstawwe wat jy in jou bagasie saamdra".
En in dié bagasie staan jou tuisland voor-op. Suid-Afrika bly my verwysingspunt. Goed of sleg. Jy trek onbewustelik ooreenkomste en verskille soos jy ervaar en leer.
Opvallend is dat die Mosambiekers jou nie teister met vrae nie. Hulle wéét van Suid-Afrika. Baie werk by ons. Hul geboorteland herinner dikwels aan 'n veraf provinsie. Só eenders. Só anders.
By die lughawe is daar 'n Sasol-advertensie in Portugees. 'n Nando's en Steers flits verby. Koerantopskrifte langs die straat het dit oor bekende onderwerpe soos grondeise, privatisering en kinderprostitusie.
Ons ry verby die plek waar Albie Sachs sy regterarm in 'n bomaanval deur Suid-Afrikaanse veiligheidsmagte verloor het.
Voor elke behoorlike huis is daar 'n wag -- voor Nelson en Gra)347a se kasteel 'n paar. Langs kaia's en konkavure staan eenderse meenthuise omring deur hoë mure.
Die taxi-bestuurder waarsku teen sakkerollers, maar vertroos: "As jy van Johannesburg kom, is 'n mens darem voorbereid hierop."
Tog is daar nie in Maputo die soort onderliggende aggressie van sommige Afrika-state nie. Die kanse dat jy vermoor of verkrag gaan word, is skraler as in Suid-Afrika. Bedelaars teister jou nie voortdurend nie. Oral hoor jy die "bom dia" (goeiedag in Portugees). "Esta avariado" verskyn op vele borde in Mosambiek. Dit beteken "buite werking" en was jammerlik jare lank verteenwoordigend van dié land.

Nie dat dit altyd só was nie. Maputo het ek leer ken sonder om dit ooit te sien, want vir my ouers was Louren)347o Marques in dieselfde geselskap as Rio of Kaapstad. Intussen het veel verander.
In die parkeerterrein by die Polanahotel staan die VN-geregistreerde 4x4's ingeryg en naweke het die helfte van die motors GP- en MP-nommerplate.
'n Vrou vertel later dat sy eerder inkopies in Nelspruit as Maputo doen. "Dis goedkoper daar en jy't 'n wyer keuse. Nelspruit is net twee uur met die hoofweg. Die Ressano Garcia-grenspos by Komatipoort gee ook al minder probleme."
By die hotelwinkeltjie is onder meer Getaway , The Star en Business Day te koop. In ons kamer kan jy kyk na M-Net en SABC2.
En so word Maputo vir die Suid-Afrikaanse oog verbasend vertroud. Hier waar Afrika en Suid-Amerika ontmoet, ís 'n verstommende sterk Suid-Afrikaanse inslag.
Op pad na die "baixa" of middestad verkoop 'n Mosambiekse man met 'n Springbok-pet Castle Lagers. By die sentrale mark is die "galinha piri-piri" (sterk gekruide hoender), "matapas" (kassawe-blaar-bredie) en "bacalhau" (gedroogde kabeljou) onbekend, maar die groente en vrugte is grootliks uit Suid-Afrika. Vir kasjoeneute kan ons betaal in Amerikaanse dollar, "meticais" (die plaaslike geldeenheid) en soos te wagte teen dié tyd . . . ook die rand. Nes Lesotho, Swaziland, Botswana, Namibië en Zimbabwe is dit duidelik watter buurland vir Mosambiek die meeste beïnvloed
Daar word toenemend geglo dat die werklike toekoms van saketransaksies met Afrika nie slegs in die handel lê nie, maar ook in betrokkenheid by gesamentlike ondernemings om die vasteland se ontsaglike natuurlike hulpbronne te ontwikkel. Beleggers van ontwikkelde lande is ontnugter deur investering in onproduktiewe skemas en vrugtelose ontwikkelingshulp.
Regerings, sakelui en hulpverleningsondernemings belê hul vaardighede en kapitaal in 'n toenemende mate in lewensvatbare skemas soos die LesothoHooglandwaterprojek, diamant- en soda-as-myne in Botswana, reuse-plantasies in Swaziland en die oorgrenswildtuin tussen Suid-Afrika, Zimbabwe en Mosambiek.
Gaan maak gerus 'n draai in Mosambiek. Dis anders genoeg dat jy sou kon dink jy is in Suid-Amerika, maar daar is genoeg Suid-Afrikaanse invloede dat jy nie verlore sal voel nie.