Groenhuis Gästehäuser, Philippolis, südlichen Teil der Free State, South Africa

Sydney is gewildste stad

SYDNEY is die gewildste stedelike reisbestemming op aarde, meen die lesers van die gesaghebbende reistydskrif Condé Nast. Die 32 000 lesers wat gestem het se tweede gewildste stad is San Francisco en dit word gevolg deur Florence. Kaapstad is in die vierde plek. Die ander stede onder die top tien is Bangkok, Charleston, Vancouver, Santa Fe, New York en Rome. Op die meegaande foto is Sydney se bekende hawebrug en operahuis sigbaar. Foto: Jens Friis

Spaar só duisende op verblyf

Oorweeg dit om in Gent, België, eerder as Brussel of Antwerp te oornag. Akkommodasie in kleiner dorpies is gewoonlik veel goedkoper as in stede.

MEERDERE keer oorsee het ek al gewens dit was moontlik om vir 'n onbepaalde tyd wakker te bly en dan later tuis slaap in te haal.
Só sou mens darem baie kon spaar, want naas 'n vliegkaartjie jaag verblyf jou die meeste uit die sak in anderland.
Maar helaas is dit 'n móét dat jy elke aand 'n plekkie nodig het om jou kop neer te lê.
Tog kan jy der duisende spaar deur jou huiswerk behoorlik te doen en nie te kieskeurig te wees nie.
By die vind van akkommodasie is daar twee opsies. Jy kan self jou vliegkaartjie én verblyf reël óf 'n (dikwels goedkoper) pakket koop. Die vliegkaartjie en verblyf word by sulke pakkette tesame verkoop. Dis veral gewild vir eilandvakansies soos Mauritius en enkel-bestemming-vakansies soos 'n "inkopie-vakansie" in Hong Kong.
Maar as jy besluit om byvoorbeeld vyf stede oor drie weke in Europa te besoek mag dit goedkoper wees om self die reëlings te tref.
As ek na slaapplek soek in 'n peperduur stad is die belangrikste drie kriteria vir my dat dit skoon, bekostigbaar en veilig moet wees. Nog 'n deurslaggewende faktor is dat dit naby 'n stasie, bus- of tremstop moes wees. Taxi's is duur en om met bagasie ure lank na slaapplek te soek onder 'n bloedige son en deur 'n menigte mense, is nie pret nie.
Sulke verblyf is makliker te vind as wat jy mag dink, maar dít leer jy eers as jy gekonfyt raak met die soekproses.
'n Bespreking vir 'n eerste nag in Europa is aan te beveel. Dit is gerusstellend om te weet dat 'n bed vir jou wag in 'n vreemde stad. Boonop moet jy op die meeste lande se doeane-landingskaartjies ook aandui waar jy gaan oornag. Met die internet is sulke besprekings deesdae kinderspeletjies.
Hoe vroeër jy in 'n stad aankom, hoe beter is die kans dat jy 'n goeie kamer sal kry. Ja, in dié geval het die oggendstond gewis goud in die mond. Sorg dat jy vroeg uit die vere is sodat jy die pad kan aandurf. Só sou ek Hamburg om 07:00 verlaat om nog betyds in Dresden te wees om 'n behoorlike kamer te kry.
Kamers is dikwels eers om 14:00 beskikbaar. As jy vroegdag in 'n stad is, is dit wys om dan reeds 'n kamer te reserveer. Laat jou bagasie agter die hoteltoonbank. Sonder om swaar te dra, kan die stad dan ligvoets verken word.
As die verblyfsituasie hopeloos is op 'n sekere nag, is dit wys om jou vlerke te sprei. Van Amsterdam is Den Haag, die parlementêre setel, net 45 minute ver. Utrecht met sy indrukwekkende kanale, is net 'n halfuur weg. Daar sal byna verseker slaapplek wees. Dit is maklik bereikbaar en nie saai nie. Boonop sal dit minder kos as in Amsterdam, want dié dorpe word nie deur toeriste platgetrap nie.
Dit help ook om nie alleen te reis nie. 'n Kamer vir twee kos gewoonlik slegs 'n raps duurder as 'n enkelkamer.
Maar die meer-vir-minder-beginsel geld nie in jeughostels met slaapsale nie. Sou jou keuse hierop val, vra of 'n promosie nie geld nie. Hostelkaarte word gewoonlik gestempel en dikwels is daar 'n bonusnag ná drie of vier slapies.
Dis wys om 'n dorp te kies wat as basis dien vir daguitstappies: hoe langer die verblyf, hoe minder die koste per dag. Brugge in België is byvoorbeeld nie meer as 50 km van Gent, Brussel of Antwerpen nie.
'n Kaartjie waarmee jy só saans kan terugkeer, kos in Engeland feitlik presies dieselfde as 'n enkelrit.
As die tyd druk, kan 'n oornagtrein geneem word en kosbare tyd só gespaar word. Oorweeg 'n gemaklike sitplek in eersteklas bo 'n duurder slaapbank in tweedeklas. Dié sitplekke kan gewoonlik platslaan. Boonop reis min mense snags eersteklas buite seisoen. Telkens het ek 'n ganse kompartement net vir myself gehad, soos tussen Berlyn en Keulen.
Hoewel dit gereeld aanbeveel word, is inligtingskantore meestal van weinig hulp om slaapplek te vind. Jy word gewoonlik bloot 'n brosjure in die hand gestop.
Pantser jou eerder met 'n goeie gidsboek soos 'n Lonely Planet of Let's Go. Oor die aanbevole herberge, hostels, hotels en kampeerplekke hierin was ek voor die eerste gebruik sinies. Tog is my verwagtinge in Milaan tot Salzburg telkens oortref.
Wanneer jy by 'n vol hotel aankom, is dit wys om te vra of hulle nie 'n soortgelyke plek kan aanbeveel nie. Dikwels bel hulle na 'n ander hotel om te hoor of daar plek is, want anderdag verwys daardie hotel weer gaste na hulle.
Dit word al hoe algemener dat pryse in veral Europa buite die deur aangedui word. In Wallis is dit feitlik deur die bank reeds die geval by gastehuise.
Soms lyk 'n prys aanloklik omdat ontbyt ingesluit is, maar moet jou nie daardeur laat flous nie. Jy kan waarskynlik elders ontbyt baie goedkoper kry.
As die prys reg is, beteken dit nog nie dat jy 'n kamer eenvoudig uit dankbaarheid moet aanvaar nie. Vra om dit eers te sien en as dit jou nie welgeval nie, moenie skaam wees om dankie, maar nee dankie te sê nie.

Deurkruis Europa per vliegtuig

DIS deesdae goedkoper om in Europa te vlieg as hier te lande. En om enigiets in Europa te vind wat goedkoper is as in ons Suiderland, is op sigself nuuswaardig!
Dié "wonderwerk" is toe te skryf aan prysbesnoeiingsvlugte. Nes Mango wat van Kaapstad na Bloemfontein vlieg, is daar dosyne soortgelyke lugdienste in Europa.
Met ryanair.com kan 'n vlug tussen Londen (Luton-lughawe) en Barcelona so min as R300 kos en met easyjet.com van Madrid na Geneve 'n skrale R280. Maar in die middel van die somer kan sulke kaartjies jou maklik R1 200 uit die styg jaag.
Om goedkoop te vlieg moet jy bereid wees om opofferings te maak. Een hiervan is dat die prysbesnoeiers se lughawens gewoonlik ver uit die stede is -- selfs tot 50 km. Om daar te kom duur dus 'n ruk. 'n Busrit van Brussel na Charleroi, die Belgiese basis van Ryanair, kos 15 euro vir 'n enkelkaartjie. Van Bergamo na Milaan betaal jy 25 euro (retoer).
Moenie lughawebelasting uit die oog verloor nie. Dit varieer na gelang van die bestemming en is dikwels méér as wat die kaartjie kos.
Jonk en oud betaal dieselfde. Kinderkorting is daar nie.
Daarom is dit altyd wys om pryse te vergelyk met maatskappye soos virgin.com, jetairfly.com en brusselsairlines.com wat dan en wan goeie kortings bied. Maar gewoonlik vind jy die superlae pryse by prysbesnoeiers soos Ryanair en Easyjet.
Besprekings word via die internet met 'n kredietkaart gedoen. So word 'n middelman uitgesny.
Om lank vooraf te bespreek is geen waarborg vir die laagste prys nie. Ervaring leer dat jy tussen vyf en ses weke vooraf die beste kans het vir 'n spotgoedkoop kaartjie. Naweke styg die pryse.
Goedkoop vlugte na bestemmings in Oos-Europa soos Krakow, Boedapest en Praag was tot enkele jare onbekombaar, maar van die bogenoemde lugdienste vlieg nou ook daarheen. Daar is heelwat goedkoop vlugte na Skandinawië en binne die Verenigde Koninkryk kan jy haas na enige groot sentra vlieg.
Ook die Lae Lande is goed verbind. So vlieg Ryanair byvoorbeeld van Charleroi (Brussel) na handevol Europese stede, waaronder Pisa, Londen, Liverpool, Dublin, Glasgow, Rome en Gerona.
Sou jy nie net heen en weer wil vlieg nie, maar na verskillende bestemmings, verg dit behoorlike beplanning. Groot verbindingstede is Amsterdam, Brussel en Londen.
Ná 'n internetbespreking word daar onmiddellik 'n bevestigingsnommer per e-pos aan jou gestuur. Jy kry geen kaartjie nie. Jy moet dié nommer en jou paspoort saamneem lughawe toe.
Vooraf bespreekte plekke is daar nie. Gereelde reisigers kry die voordeel om eerste die vliegtuig in te stap en hul sitplek uit te kies.
Kaartjies kan gewoonlik nie verander word nie. Wees dus doodseker van jou reisplanne wanneer jy daardie enter-knoppie kliek.
Hier en daar is dus 'n adder in die gras, maar in die algemeen betaal jy aansienlik minder en reis veel verder.

Groenhuis Gastehuis, Philippolis

Santiago tel flink kop op

Die Andes, die Stille Oseaan en sanksies weens dekades van militêre heerskappy het die Chileense hoofstad geïsoleer. Maar dinge het verander. Santiago tel flink kop op en is aan't ontpop. Hou dit dop, skryf JENS FRIIS. Dié stad is stilweg besig om sy plek op die wêreldverhoog in te neem.

STEL jou ‘n metropool voor waar jy tussen hemelhoë wolkekrabbers staan en as jy opkyk verrys die tweede hoogste bergreeks ter wêreld rég voor jou. Van dié Andespieke is hoër as 5 000 m. ‘n Dramatieser ligging vir ‘n stad kan jy skaars kry.
Santiago de Chile is die blyplek van 6 miljoen mense (sowat dubbeld Kaapstad se grootte). Dis ‘n lewendige, progressiewe stad met ‘n glinsterende gesig. Tog is dit ook huis vir sukkelende kunstenaars wat die Plaza de Armas volpak in die hoop op ‘n besoekende dollar en werkers wat ure pendel vanaf vervalle villas misérias aan die stad se buitewyke om hul brood te verdien in eksklusiewe woonbuurte.
Nietemin gaan dit in Santiago beter as ooit. Vir die grootste deel van die 20ste eeu het Chili wipplank gery tussen militêre heerskappy en militante sosialisme – beide aangevuur deur ryk koperneerslae in die Atacama-woestyn. Maar in 1990 is demokrasie uiteindelik herstel ná vrye verkiesings. Sedertdien beleef dié land ‘n blink groeikoers van 6 % per jaar – die hoogste in Latyns-Amerika.
Sekerlik dié simbool van Chili se wrede verlede is die Palacio de la Moneda wat in 1805 gebou is as een van koloniale Spanje se finale bouprojekte. Dié regeringsgebou in Santiago was die fokus van genl. Augusto Pinochet se 1973-staatsgreep. Vliegtuie wat hierop afpyl en dit bombardeer sou een van die ikoniese beelde word van die 20ste eeu. Kort ná dié aanval het pres. Salvador Allende in dié gebou gesterf op ‘n misterieuse manier. Nooit kon daar vasgestel word of hy vermoor is óf selfmoord gepleeg het nie. Vandag nog is hierdie paleis die Chileense regeringsetel en gaatjies in die elegante fasade herinner steeds aan die skote wat eens hier geklap het.
Maar ten spyte van ‘n geskiedenis van menseregteskendings, erge lugbesoedeling en sakkerollers in veral die Centro het Santiago ook vele pluspunte.
Die stad het ‘n hoë geletterdheidsyfer en het al meerdere Nobelprys-skrywers opgelewer waaronder Pablo Neruda en Gabriela Mistral. Ewe bekend is Isabel Allende, die niggie van die eertydse president. Om politieke redes speel slegs haar boeke hier af. Sy moes na Amerika vlug ná Salvador se dood.
Lees gerus Allende se House of the Spirits en Neruda se Passions of the Impressions voordat jy ‘n draai in Santiago maak.
Ook die volgende flieks speel deels hier af: Taxi Para Tres (‘n Taxi vir Drie, 2001), El Chacotero Sentimental (Die Sentimentele Uittarter, 19991) en Johnny 100 Pesos (1994).
Die El Mercurio Online se webblad (www.emol.com) is ‘n gesaghebbende bron om meer te wete te kom van konserte en klubs tot flieks en restaurante.
Dis wys om die res van Chili in die week te verken en oor ‘n naweek in die hoofstad te wees. Dis makliker om dan oor die weg te kom, want Santiago is naweke stiller. Boonop skiet naweekmarkte oraloor op en kom Santiago se alom bekende naglewe Vrydae en Saterdae veral op dreef.
Niemand gaan eet uit voor 21:00 nie, en daar gebeur niks in klubs voor middernag. Die inwoners is vriendelik, trek goed aan en is ietwat teruggetrokke, ten spyte van hul voorliefde om laat uit te bly.
Bellavista en die duurder Providencia is bekend vir sy restaurante, salsotecas en nagklubs wat oneindigende moontlikhede inhou, Barrio Santa Lucia vir sy straatkafees, en Barrios París Londres en Concha y Toro vir hul boomomsoomde strate en neo-klassieke argitektuur.
Skaf Chileense handwerk aan soos handgeweefde alpaca serpe, Mapuche silwerjuwele, die lapis lazuli-edelsteen en koperware by die kunstenaarsdorpie Centro Artesanal de Los Dominicos.
Dalk die bekendste mark is die Mercado Central met ‘n wye verskeidenheid goedere teen billike pryse. Dis beslis dié plek vir seekos.
Galindo, ‘n tradisionele, boheemse eetplek wat onder Pablo Neruda se gunsteling eetplekke getel het, is sterk aan te beveel vir middagete.
Die area rondom Santiago is ‘n mikrokosmos van Chili. Soggens kan jy op die strand lê by Viña del Mar, smiddag ski by Portillo en dan net voor sononder die Chileense wynplase verken.
Santiago en sy onmiddellike omgewing bied voorwaar (nes Suid-Afrika) ‘n wêreld in een land.
Boonop gaan dit deesdae voor die wind in dié stad wat vir dekades feitlik afgesny was van die res van die wêreld. Santiago se deure staan wawyd oop – wagtend om jou te ontvang. Gaan maak 'n draai voordat dié stad se vooruitgang beteken dat dit té duur gaan word vir Suid-Afrikaners.

NOG DINGE TE DOEN
DRAAL in Santiago se historiese kern, die Plaza de Armas, ‘n besige plein wat omring word deur koloniale en neo-klassieke geboue.
EET ‘n empanada de queso (‘n kaas-gevulde toebroodjie).
RY met die glashyser (ascensor) tot bo-op die Cerro Santa Lucia-heuwel vir ‘n eersteklas uitsig oor die stad en die Andes.
BELEEF ‘n Chileense rodeo by die Club de Huasos Gil Letelier.
STAP deur die Barrio Brasil, ‘n goed bewaarde tradisionele woonbuurt met sy Plaza Brasil en neo-Gotiese Basilica del Salvador.
BID dat 'n aardbewing nie vir Santiago gaan tref terwyl jy daar is nie. Die stad is deur skuddings platgevee in 1647 en 1730. In 1981 het 'n dief die bekende Virgen del Carmen-standbeeld gesteel, maar dit vinnig die volgende dag terugbesorg nadat 'n aardbewing die stad die vorige nag getref het.

WERD OM TE WEET
Santiago bied heeljaar baie vir die toeris. Hoewel donderbuie tussen Maart en Mei verwag kan word, is dié reën meestal van korte duur. Herfs is goedkoper, want dis buite-seisoen en boonop verkleur die wingerde op die Chileense wynplase.
Dié stad gaan jou omtrent 30 % meer uit die sak jaag per dag as die res van Chili.
Dis ‘n vermoeiende vlug vanaf Johannesburg / Kaapstad en dan gewoonlik via Buenos Aires na Santiago se Aeropuerto Arturo Merino Benitez. Dis dus wys om jou reisplan só te reël dat jy eers kans kry om ‘n bietjie te slaap voordat jy die Chileense hoofstad invaar.

Verken Vlaandere vanuit Veurne

VEURNE, België. “Frans-Vlaanderen is z'n volkse eigenheid snel aan het terugvinden,” merk ‘n Belgiese vriend op terwyl ons na ‘n restaurant stap in Veurne, sy grootworddorp.
Hoewel groot Franse stede soos Duinkerken (30 km), Calais (65 km) en Rysel (Lille) (90 km) om die draai is, kan Kristof (soos baie Flaminge) nie die Franse veel nie.
In sy oë is hulle maar ‘n arrogante lotjie wat wil inpalm wat hulle kan.
Daarom gee dit hom groot genot om by die restaurantbaas te verneem dat de rue d’Eckel in ‘n naburige dorpe nou amptelik bekend staan as de Eckelstraete.
Veral weens die ekonomiese voordele van toerisme word Flaams en Nederlands gewild in noord-Frankryk.
By die restaurant word ons ontvang met ‘n vriendelike “goënavond” en “spijskaarten” propvol streeksdisse soos potjesvleesch en Vlaamse wafels. Hierby drink ons bier – eers ‘n Zannekin Blonde en toe ‘n Hommelpap. Beide word plaaslik gebrou.
Die geselskap vlot en ons gesels oor dié “gemeente” (distrik) van hopvelde, brouwerye, meule, dorpsfeeste, reuse en heuwels wat hier berge genoem word.
Dis ‘n poskaartmooie landstreek waar uitgestrekte landerye geskei word deur “waterloopjes” en “kleine dorpskernen”.
Veurne, 50 km van Brugge, “de provinciehoofdplaats”, is ‘n ideale basis vanwaar Wes-Vlaandere verken kan word.
Honderde kilometers se voetpaaie strek in alle windrigtings van hierdie vlakke land. Een van die gewildste is die Kapellenwandelinge (23 km) met sy “prachtige vergezichten”. Dit lei verby talle kerkies vanaf Wemaers-Capel oor Zermezeele na Hardenvoort.
Onderweg kan jy ook ‘n draai maak by ‘n meule waar maalstene nog ingespan word om graan te verbrysel tot goudbruin meel.
En as jy te lui is vir stap kan jy dié “wandeling” ook aflê te perd of fiets. Die paaie is meestal pylreguit, want die Romeinse waens se asse kon glo nie maklik draai nie, lees ek in Het Nieuwsblad.
Oorweeg gerus dié platte-land as jy ‘n vakansie in Europa oorweeg. Dis ‘n pragtige area van waar Nederland, België en Frankryk verken kan word. Toeriste word met ‘n ope hand verwelkom. Verblyf is heel bekostigbaar. Die taalooreenkomste met Afrikaans maak dit maklik om in hierdie geweste te reis. Boonop jy kry 'n insiggewende blik op hoe die Flaminge hul kultuur probeer handhaaf ten spyte van talle aanslae daarop deur die jare.
* Vir meer inligting skryf aan De Dienst voor Toerisme, Grote Markte 29, Veurne, 8630, België.