- Jens Friis
ENIGEEN wat al winters probeer plek kry het in die Kruger-wildtuin sal getuig: maklik is dit nie. Vir die res van die jaar is die kanse beter, want baie wil dan glad nie hierheen gaan nie. Té warm, sê hulle. In die lente, herfs en selfs somer hoef 'n ongemaklike hitte egter nie te veel te pla nie. Lugverkoeling in rondawels is algemeen. As jou motor nie 'n lugverkoeler het nie is dit altyd moontlik om met dagbreek en laatmiddag draaie te ry, eerder as wanneer die skaduwees regop staan.Oktober tot Maart is die kamphekke reeds teen 05:30 oop. As die son begin steek teen 11:00 kan jy al menige rooibok, buffel en dalk selfs renoster gesien het. Dieselfde geld laatmiddag, want die hekke sluit eers om 18:30 - teenoor die 17:30 winters.Om die hitte af te was is daar onder meer swembaddens in Shingwedzi, Berg-en-Dal, Mopani en Pretoriuskop. 'n Voordeel in die nie-winter is dat die paaie nie so stowwerig is nie, want reën is dan algemener. Ongelukkig is malaria 'n groter probleem en wild moeiliker te sien, want hul hoef nie te drink by die groot watergate nie.Nietemin loon dit om die Wildtuin in 'n ander seisoen te besoek en te aanskou hoe dit dan 'n gans ander baadjie dra as die valerige een in die winter.Bosveld-seisoene - 'n Riglyn vir die Seisoene in die Nasionale Krugerwildtuin (Jacana-uitgewers) gee 'n blik op hoe seisoene die Nasionale Kruger Wildtuin raak.Dit verdeel die jaar in ses "mini-seisoene". Watter rol veral reënval en temperatuur speel in hierdie veranderinge word beskryf en uitgebeeld.Die opvallendste seisoenale verandering by soorgdiere in die Wildtuin, is die geboorte van hul kleintjies. Sommige diere soos rooibokke, lam oor 'n baie kort periode - heel klein rooibokkies is gewoonlik net tussen Desember en Januarie in die wildtuin te sien. Die jong diere word in Bosveld-seisoene uitgebeeld in die maande wat hul waarskynlik te sien is.Bosveld-seisoene kan help om voëls uit te ken aan hul seisoenale aktiwiteite. Die Diederikkie is byvoorbeeld tussen Oktober en Maart in die Wildtuin. "Soos die meeste koekoeke word hulle meer dikwels gehoor as gesien. Hulle lê eiers in die swartkeelgeelvink en bontrugwewer se nes."Die opvallendste seisonale veranderinge is volgens die skrywers in die plantegroei te sien.So blom die Sekelbos net tussen Oktober en Januarie. Dis dan wanneer hierdie struik uitgeken kan word aan die pers en geel blomme wat soos Chinese lanterns lyk. Die sambokpeulbome is baie opvallend rondom September wanneer hul blomme nog voor die blare verskyn. Die Peulmahonie blom ietwat vroeër - tussen Julie en November. "Die wortels van hierdie boom wat algemeen in die noorde voorkom, is gebruik om bilharzia te behandel en is as 'n gelukbringerdoepa voor 'n jagtog gebruik."Sulke agtergrond feite word oor meerdere plante gegee. Van die maroela leer jy byvoorbeeld dat 'n swanger vrou volgens oorlewering die geslag van haar baba kon bepaal deur die verpoeierde bas van 'n maroela te eet. Die baba se geslag sou dieselfde wees as dié van die boom. (Meerdere arme moeder sou mettertyd ontnugter wees!)Oktober en November is dit blomtyd vir die tjienkerientjee en ook die kremetart. Laasgenoemde se wit blomme word deur vlermuise snags bestuif. Interessant is dat die stam holtes vorm wat in die reënseisoen tot 400 liter water kan opvang.Die kanse is sterk om springende boomsade elke lente in die Wildtuin te sien. Dis die werk van die springboontjiemot wat haar eiers in groen tambotiesade lê. "Wanneer die ryp saad val, probeer die larwe binne-in om die saad uit die son te beweeg en veroorsaak soms dat saad tot 3 cm hoog spring."En so is daar 'n horde brokkies inligting oor wat om in watter seisoene te verwag ongeag of jy belangstel in die vingerhoedblom, gloeiwurm, rooiborsbyvreter of die groot grys boompadda.
Oorweeg dit dus om 'n draai in Suid-Afrika se bekendste nasionale park te gaan maak na die winter - en beleef 'n gans ander wêreld.
Oorweeg dit dus om 'n draai in Suid-Afrika se bekendste nasionale park te gaan maak na die winter - en beleef 'n gans ander wêreld.
