Wednesday, November 28, 2007
Saturday, September 1, 2007
Groot(se) Karoo: Roadtrip
Op ‘n keer kom kuier my Deense neef in Suid-Afrika. Dis sy eerste besoek, en ook die eerste keer dat enige van ons Europese familie ‘n draai kom maak in ons Suiderland.
Jesper se vakansiedae is beperk en ons probeer soveel moontlik inpas.
Maar aan die einde van die vakansie is dit toe nie die Tuinroete of Tafelberg wat hom die meeste beïndruk het nie, maar wel ons “roadtrip” deur die Groot Karoo.
Wat ‘n dagrit moes wees het onbepland ‘n “bestemming” in sy oë geword.
Jesper kon maar net nie uitgepraat raak nie oor hierdie onbevolkte wêreld se stilte en sterre, die uitgespande hemel en die nimmereindigende horisonne.
Daar’s meerdere Suid-Afrikaners wat die
Gwynen Conlyn skryf in “Delicious Travel” daar is party mense wat nooit vat sal kry aan die
Maar sommiges, soos Jesper, word onmiddellik deur die
“Dis immers ‘n plek waar mens mens
Oftewel soos Jannie du Toit sou sing: “Eenvoud is die vreugde van die lewe.”
En toe ons onder karee buite Middelburg stop, merk Jesper op: “Europa is gans te`cluttered’.” Digby is ‘n opstal wat se agterlaas tot aan die einder strek.
‘n Uur later ry ons die Vallei van Verlatenheid binne. Sowat 230 miljoen jaar gelede het prehistoriese diere hier gewei waar die Sondagsrivier nou vir Graaff-Reinet omarm.
In dié dorp drink ons ‘n Fanta Float om die dors te les. (“
Windpompe draai om water uit die dorre aarde te haal vir kuddes dorpers. Die Deen is dol oor ‘n paar springbokke, bloukraanvoël, en ystervark wat ons pad kruis.
En toe ons die Potjiesbergpas na die Klein Karoo oorsteek sê my welberese neef filosofies: “Dis met rede wat daai
Nou-ja, mag ons iets daaruit leer!
Carlo Goldoni het nie sonder rede gesê: “Die wyse reisiger verag nooit sy eie land nie.”
Friday, August 31, 2007
SIRMIONE bied meer as papierbeloftes
- Jens Friis
As iets 100 jaar oud is in Suid-Afrika dan is dit óúd. Maar in Italië is dit natuurlik ‘n perd van ‘n ander kleur.
Só is die noord-Italiaanse dorp, Sirmione, al meer as 2000 jaar ‘n gewilde vakansieoord vir ryk Veronese families. En vir minstens ‘n verdere 3 000 jaar woon mense al op hierdie skiereiland aan die suidelike oewer van die Garda-meer.
Die meeste oewerdorpies bied asemrowende blikke op die Alpe, Garda se bergwater is deurskynend blou, en die lug vars. Boonop het elke dorpie keisteen-kronkelstrate met restaurantjies waar die inwoners gemoedelik gesels oor watertand disse.
Maar uit al die nedersettings wat Garda omsoom is dit Sirmione wat bekend staan as die “Pêrel van Garda” – en dis nie om dowe neute nie.
Dié dorp onderskei hom deurdat dit gebou is op ‘n skiereiland wat die meer 4 km instrek. Hiérom voel jy altyd gekoester teen aanslae van die buite-wêreld.
Tweedens is Sirmione ook bekend vir sy helende, warmwater swaelbron. Hierdie natuurlike spa is ‘n plek om kragte te herwin sedert antieke tye.
Só het die Romeinse digter, Catullus, hier uitgespan en die skoonheid van die dorp in sy werke besing. Die ruïnes van sy villa en baddens is steeds te sien en ‘n elektriese trein stoom somers (April-Oktober) vanaf die Piazzale Delle Terme na die Grotte di Catullo.
In die dertiende eeu is ‘n sterk fort in dié dorp gebou ter verdediging van die suidelike oewer van die meer. Steeds is die Middeleeuse Scaliger-kasteel ondeurdringbaar.
Sirmione was deel van die Republiek van Venesië tussen 1405 en 1797, waarna dit in die hande van Oostenryk geval het. Sedert 1860 was dit onder die heerskappy van die Koninkryk van Italië.
In die twintigste eeu het James Joyce en Ezra Pound in Sirmione ontmoet, terwyl Maria Callas gereeld in haar villa vakansie kom hou het.
Deesdae is Garda ‘n groter vakansieparadys as ooit tevore. Oorwerkte Italianers uit Milaan en omgewing kom hou hier vakansie, nes Oostenrykers, Franse, en Duitsers.
Só het my neef uit München byvoorbeeld kom besoek aflê tydens my tydjie langs Garda. Dié wêreld ken hy soos die palm van sy hand, want hy en sy vrou hou graag vakansie in hierdie Edenagtige droomdorp.
Hier is die lig sag is en die klimaat gematig. Plante floreer en blom uitbundig. Op die mark spog die boere met hul oes – ‘n ware warboel van groenvye tot sultanakonfyt. En in jou mandjie hoort ‘n goeie bottel wit Lugano DOC.
Trapbote bied ‘n ideale manier om die waters rondom die skiereiland te verken. Meerdere stroompies (bekend as “ganfi”) vloei die meer binne en dit bied broeiplek vir swane en ander watervoëls.
Garda is Italië se grootste meer. In die suide by Sirmione is dit tot 16 km wyd. Van Riva del Garda in die bergatige noorde tot by Denzenzano del Garda is dit meer as 100 km lank. Die grootste dorpe langs die meer word verbind met gereelde skeepsroetes. Dis dus maklik om die meerdorpies te verken op vaartbelynde bote.
‘n Buurdorp van Sirmione is Salo. Die pad hierheen lei deur ‘n park-area genaamd die Parco dell'Alto Garda Bresciano. Dis pragtige wêreld met meerdere suurlemoen- en olyfboorde.
Salo is bekend vir sy linne-industrie, maar veral as geboorteplek van Gaspare Bertolotti. En wie was dié knaap? Hy was die eerste om ‘n viool te bou.
So gaan maak gerus ‘n draai in Sirmione. Hierdie loflied is nie net papierbeloftes nie. As jy daar was, sal jy heelhartig saamstem.
Bekendes se gunsteling hotelle
- Jens Friis
Talle hotel se voortbestaan is al verseker deurdat ‘n bekende eendag, lank, lang gelede daar oornag het.
Toeriste wil graag hul koppe neerlê in dieselfde beddens (of minstens dieselfde hotelle) as die sterre.
En daarom beplan reisoperateurs toenemend hul toere hiervolgens.
Só floreer The Norfolk Hotel in
Ek is nie met die sterre gepla nie, maar moet erken ek loer graag waar die celebs uitspan, want dit bied uitstekende vakansie-idees.
Nes Jean Cocteau het ek na my asem gesnak toe ek sien hoe lyk die Franse
Soos koningin
En op
By sommige stadshotelle stap mens bloot verby, maar dis nietemin interessant om te weet Hugh Grant het ‘n draai gemaak by die Londense Ritz in “Notting Hill”.
Richard Burton en Elizabeth Taylor het passievolle nagte deurgebring in
In ‘n Berlynse paleis (deesdae die Adlon Hotel) is Greta Garbo “gebore”. ‘n Maaltyd hier is ‘n belewenis, want die eetkamer kyk uit op die bekende Brandenburghek en die eertydse Muur.
En in
In “Hotel Stories” vertel Francisca Matteoli dat die bekendes nogal bisarre eise
Salvador Dali het gereeld gebly in die Meurice Hotel in Parys. Dié surrealis was hoogs ontsteld toe hy merk sy gunsteling kamer se toiletsitplek is vervang. “Wat het gebeur met Alfonso se troon?”, wou hy weet. Die hotelbestuurder kon nie anders as om die oud, verslete houtsitplek te herinstalleer nie.
Personeel van die Portobello Hotel in Londen moes in 1979 muise gaan soek by troeteldierwinkels vir Alice Cooper se onversadigbare luislang. Die ronde bed wat spesiaal vir Cooper bestel is, is steeds in Kamer 16, nes die antieke bad waarin sy slangetjie gesluimer het.
Helaas
Ook was daar die keer in
By die Royal Livingstone in Zambië het ek g’n celeb gesien nie, maar wel soos een gevoel. Terwyl jy langs die hotelswembad bak stort die waters van die
Vir die jare wat kom wag daar reeds ‘n magdermenigte hotelle op my wenslysie. Hemingway se retreat by die Ambos Mundos Hotel in
Al Capone het sy laaste dae in ‘n hotel in
Dis jammer ‘n menselewe is kort, en die rand weinig werd.
Kuching: ‘n inkopie-mekka
DIT was nog donkeroggend toe my selfoonalarm afgaan in Kuching. ‘n Vlug via Johor Bahru, Kuala Lumpoer en Johannesburg na Bloemfontein het gewag, maar eers sou ek al my goed ingepak moes kry.
G’neen van ons het besef watter inkopieparadys dié Borneose stad is nie. Talle Suid-Afrikaanse winkels kom skynbaar hul ware hier aankoop en verkoop dit dan peperduur tuis.
Só koop ek VOC-keramiek, ‘n kompassie met Chinese jaartaltekens, groentee, ‘n bessierooi tafeldoek vir my ma en ‘n borriegele vir my (‘n smaakblaps?), ‘n houtstensil, chilli-sous, en vele meer.
Die vraag is net: hoe kry jy dié goed by die huis? Anders as die binnehuiseversieringswinkels het ek nie ‘n reuse bootkrat tot my beskikking nie.
Dit word ‘n inpaksessie waar ek elke slenter inspan om my goed op die vliegtuig te kry.
Ek gooi ‘n voosgedrukte buis tandepasta weg, en trek my sware Caterpillar-bootse aan. Net dalkies maak dit die bagasie ‘n gram ligter!
By die inweegtoonbank vermy ek vroue (‘n vriend reken hulle is veel strenger as mans) as dit by weeg kom.
“Selamat Datang” (welkom), sê die man agter die toonbank.
Gemaak maklik sit ek my twee loodsware tasse op die rubberbandskaal.
Die res van my bagasie (duty-free inkopiesakke tot boordensvol) kry ‘n tydelike staanplekkie reg voor sy toonbank. Dáár waar hy dit nie kan sien nie (en hopelik van gaan vergeet).
Al dié slimstreke werk, want sonder om ekstra te betaal vlieg ek terug met 19 kg se Borneose memorabilia.
Dié snuistery word dikwels gemaak in die diepe tropiese reënwoorde van Sarawak om later verkoop te word in winkels en markte van Kuching. Dié stad is die hoofstad van Sarawak, Maleisië se grootste provinsie op die eiland Borneo.
As handelspos het Kuching vir Maleiers, Chinese, Indiërs, Europeërs en inboorlinge hier byeen gebring deur die eeue.
Voor die 1800’s was Sarawak onder beheer van die sultan van Brunei. Dit was ‘n vreedsame plek, maar humeure het opgevlam oor korrupte sultan-beamptes wat hoë belasting afgedwing het. Díé belasting het in hul eie sakke beland.
James Brooke, ‘n ryk Engelse avonutrier is deur die sultan gevra om die gemoedere te kalmeer. Met sy jag, die Royalist, het hy vrede afgedwing. Die sultan het vir Brooke goewerneur gemaak van Sarawak.
Brooke wou sy posisie verstewig en het dit reggekry met Britse vloot-ondersteuning. Die sultan is gedwing om ‘n ooreenkoms te onderteken en Sarawak is oorgedra aan Brooke, die eerste Engelse Rajah van Sarawak. Kuching sou voortaan nie slegs ‘n belangrike hawestad wees nie, maar ook ‘n administratiewe sentrum.
Sedert 1963 is Sarawak deel van die Maleisiese Federasie.
Oor Kuching se naam is nie enigheid nie. Sommige reken dit stam van “Gu Chin”, Chinees vir hawe. Tweedens, verwys dit dalk na ‘n lichi-vrug genaamd Mata Kuching. Maar die algemene geloof is dat “Kuching” verwys na ‘n kat (dit klink nogal na die Afrikaanse “kietsie”, né?).
In dié Katstad is dan ook die eerste museum ter ere van kietsies. As jy ‘n katteliefhebber is mag jy dalk swig voor die opgestopte Persiese katte, en Tom & Jerry-uitstallings.
Alles wat in water lewe is op die plaaslike vismark se spyskaart. Terwyl jy by die skoonste van die vuil tafels vis-en-skyfies eet, sien jy hoe ‘n kok ‘n lewende vis se skubbe afpluk voordat dit keel-af gesny word.
Skynbaar is ‘n eeu nie genoeg om van Borneose “headhunter”-gene ontslae te raak nie. Dié kannabalistiese gedagtes laat my stik aan my vis.
‘n Sirene roep mans om te gaan bid. Die Sentrale Moskee. is maklik te vind, want sy vergulde koepels troon uit bokant die twee-verdieping winkelhuise. Waterfront-straat staan ook bekend as die “Antieke Arkade” weens sy historiese fasades, asook antieke stukke en handewerk wat hier te koop is. Dit was verseker my gunsteling koopplek.
Die doweskool by die Perkata Galery (Ridgeway Road) en die Sarawak Craft Council, bied ook waarde vir geld. Die pryse is laag, die kwaliteit goed, en die goedere word nie massa-vervaardig nie.
Vlugte na Kuching is meestal via Johor Bahru. Dié lughawe is ‘n hanetreetjie noord van nog ‘n inkopie-mekka, Singapoer. Johor Bahru se lughawe-afkorting, JHB, stem toevallig ooreen met die naam van die Goudstad.
Ook werd om te weet
* Fooitjies is ongewoon – veral by die koskraampies oftewel “kopitiams”.
* Plakkies en kortbroeke is uit as jy ‘n draai by die moskee wil maak. Nie-Moslems word nie toegelaat tydens bidure nie.
* Verwag sondeurdrenkte dae en ‘n tropiese klimaat (25 tot 30 ºC bedags). Tussen Oktober en Februarie word die lug verfris deur ‘n klipharde reënbui daagliks rondom 16:00. Na enkele minute breek die son weer deur.
* As jy lus voel vir plaaslike vrugte, probeer die Durian. Dié “koning van vrugte” is bekend vir sy sterk reuk en is verbode in hotelle soos die Merdeka Place Hotel waar ek gebly het.
* Die grootste etniese groep in Borneo is die Iban. Hulle woon in “longhouses”, reuse huise met plek vir tot honderd families in aparte vertrekke.
* Oesfeeste word Junie en Julie gevier deur die drink van ryswyn by danspartytjies.
Reis-Kopkrapper
1. Die “Hajj” is ‘n pelgrimstog na watter stad?
A. Mekka B.
2. Hierdie is ‘n legendariese kontinent wat in die see verdwyn het.
A. Antarktika B. Atlantis C. Arktika
3. Duisende skattejagters het in die 16de en 17de eeu na hierdie legendariese goudstad kom soek in Suid-Amerika.
A. Egoli B. Eldorado C.
4.
A. Huskies B. Kamele C. Olifante
5. Wie het die hoofrol vertolk in “Lawrence of Arabia” (1962)?
A. Peter O’Toole B. Frank Sinatra C. James Dean
6. Luke Skywalker probeer prinses Leia red in watter film (1977)?
A. Lawrence of
7. The Motorcycle Diaries is gegrond op dié persoon se motorfietsrit deur Suid-Amerika in die 1950’s.
A. Che Guevara B. Evita Peron C. Darth Vader
8. Wie het die eerste motorband ontwerp in 1888?
A. Thomas Edison B. John Dunlop C. David Livingstone
9. Hierdie Venesiese handelaar het in die 13de eeu na
A. Jan van Riebeeck B. Vasco da Gama C. Marco Polo
10. Wie was die eerste seevaarder om van Europa na Indië te vaar rondom die Kaap van Goeie Hoop?
A. Bartholomeus Dias B. Vasco da Gama C. Simon van der Stel
11. Hierdie Britse kartograaf was die eerste Europeër om voet te sit op
A. James Cook B. Christopher Columbus C. George Irving
12. Hy was ‘n Skotse sendeling wat Afrika deurkruis het met onder meer die doel om die oog van die Nyl te vind.
A. David Livingstone B. Sir Ernest Henry Shackleton C. Charles Dickens
13. Watter land het 732 voertuie per 1 000 inwoners – die meeste ter wêreld?
A. VSA B.
14. Watter land se inwoners reis die verste trein per persoon per jaar?
A. China B. Noorweë C.
15. Watter land het ‘n spoorlynstelsel van 233 800 km – die langste ter wêreld?
A. Rusland B. VSA C. Brasilië
16. Hierdie Karavaanroete tussen
A. Sy-roete B. Koffie-roete C. Tee-roete
17. Hierdie bekende Romeinse pad het van Rome tot in Brindisium gestrek.
A. Via Roma B. Via Caesar C. Via Appia
18. Wie was die skrywer van “The Adventure’s of Huckleberry Finn”?
A. J.R.R. Tolkien B. Geoffrey Chaucer C. Mark Twain
19. Wie was die eerste om in 1909 oor die Engelse Kanaal te vlieg?
A. Orville Wright B. Wilburg Wright C. Louis Blériot
20. Watter maatskappy beoog ruimtereise vir toeriste?
A. Concorde B. Virgin Glactic C. Air
21. In watter jaar het sir Edmund Hillary en Tenzing Norgay die eerste geword om tot bo-op Mount Everest (8 848 m) te klim?
A. 1933 B. 1953 C. 1973
22. Wie het “Come fly with me” gesing?
A. Frank Sinatra B. Chuck Berry C. Deep Purple
23. Wie het “Leaving on a jet plane” bekend gemaak?
A. Peter, Paul and Mary B. Kraftwerk C. U2
24. Twaalfduisend jaar gelede het het mense migreer van Asië na Noord-Amerika. Die Bering-landbrug van 1 600 km verbind Siberië met …
A. Groenland B.
25. Wat was die naam van die hond wat in 1957 die eerste geword het om die ruimte ingestuur te word?
A. Laika B. Lassie C. Boney
26. In watter jaar het Yuri Gagarin die eerste geword om die ruimte in te vaar?
A. 1941 B. 1951 C. 1961
27. Wie is Valentina Tereshkova?
A. Eerste vrouemotorbestuurder B. Tennisspeler C. Eerste vrou in die ruimte
28. In watter jaar het die eerste maanlanding plaasgevind?
A. 1949 B. 1959 C. 1969
29. Waarvoor het Dennis Tito in 2001 bekend geword?
A. Eerste ruimtetoeris B. Eerste blinde om rondom aarde te seil. C. President van Nigerië
30. Wie het “Do you know the way to
A. Willie Nelson B. The Monkees C. Dionne Warwick
ANTWOORDE:
1. A 2. B 3. B 4. C 5. A 6. C 7. A 8. B 9. C 10. B
11. A 12. A 13. C 14. C 15. B 16. A 17. C 18. C 19. C 20. B
21. B 22. A 23. A 24. B 25. A 26. C 27. C 28. C 29. A 30. C
Spaar só paar duisend op ‘n Europese vakansie
- Jens Friis
DAAR is nie so iets soos sakpas Europese bestemmings nie. Die euro is sterk. Die rand is swak. Tog
Neem die goedkoopste, aanvaarbare vlug na Europa. Vlieg dan na jou eindbestemming met ‘n lae-koste lugdiens soos easyJet, Flyglobespan, Eurofly, of Ryanair. ‘n Vlug van Berlyn na
‘n Schengen-visum
Vermy lughawetaxi’s. Neem eerder ‘n bus of trein. Van Heathrow na Londen kos ‘n taxi R900, teenoor ‘n trein (R50) en die vinnige Heathrow Express (R200).
Bepaal vooruit waar jy die eerste nag of drie gaan slaap. In ‘n vreemde stad is mens gedisoriënteerd en allermins lus om te soek na ‘n lêplekkie. Onthou: Jou eerste paar dae is altyd die duurste, want jy weet nog nie waar wat is nie. Doen daarom vooraf ‘n behoorlike internetsoektog vir akkommodasie.
Gaan koop kos so gou moontlik by ‘n supermark. Jy gaan vlugvoos voel, maar moenie dit uitstel nie: restaurante skud ‘n sak. Maak vroeg-vroeg ‘n draai by daai Marks & Spencers in Groot-Brittanje, of die markte in feitlik enige Europese stad.
As jy wel uiteet is dit goed om dit oor middagete te doen, want aandetes kos meer. Eetplekke se prix-fixe maaltye is ook altyd goedkoper as à la carte.
As bogenoemde na te veel moeite klink is ‘n bootvaart dalk ‘n meer ontspanne meer om vakansie te hou. Omdat ‘n skip beide jou blyplek en vervoer is, kos ‘n bootvaart soms minder as ‘n reis per land. Die maaltye is gewoonlik ook reeds ingesluit by die pakketprys.
Besin vooraf of dit rerig nodig is om te oornag in gekommersialiseerde, toeristestede soos Milaan en Venesië? Tussen dié twee is die pragtige Como-meer wat omsoom is met blyplekke wat véél minder kos – des te meer buite-seisoen.
Hou jou oë en ore oop – en beplán jou uitstappies hiervolgens. Museums wat toegangsfooie vra, gee gewoonlik afslag op sekere dae. Dan word dit druk besoek, maar gaan vroeg en jy sal die vrugte pluk. Óf vergeet van die groot museums soos die Louvre in Parys en besoek die kleineres wat steeds baie bied soos die Petit Palais, Musée Carnavalet, en Victor Hugo se huis. In die Madeleine-kerk (8ste Arrondissement) is daar gereeld Sondae om 16:00 uitsekende orrel- en kooruitvoerings. Dit kos nie ‘n dooie duit nie.
In Berlyn betaal jy niks by die meeste staatsmuseums op laat-Donderdag-middae.
Die pond is sterk, maar minstens is toegang verniet tot alle Britse nasionale museums en gallerye. Jy kán dus die beste van Brittanje sien soos die
Skaf ‘n goedkoop SIM-kaart aan in anderland. Só
Gebruik jou kredietkaart vir betalings eerder as kontant. Vir sulke kredietkaarttransaksies hef die meeste banke geen fooi nie.
Dis wys om ‘n bietjie buitelandse valuta in Suid-Afrika aan te koop sodat jy darem ‘n neseiertjie het as daar fout kom met jou bankkaarte. Maar moenie te veel trek nie, want jy gaan minder vir euro’s in Nederland of Oostenryk betaal as in Suid-Afrika.
Bankfooie word gehef elke keer as jy kontant trek. Dit
Moenie goedgelowig wees as jy iets koop nie. Dit gebeur selde, maar ‘n winkelier gaan jou, die naïewe toeris, iewers probeer indoen. Gaan kleingeld behoorlik na. Dit mag na min lyk, maar ‘n enkele 10 Euro-noot is byna R100 werd.
Vra winkels of hul deelneem aan ‘n “Tax Refund Program” as jy iets duurs koop. Europese belasting op toegevoegde waarde
As daar dan nog ‘n geldjie oor is,
Moet dus nooit onnodig suinig wees nie, want goedkoop koop is dikwels duur koop. Gebruik jou gesonde verstand. Spaar waar jy
Wednesday, August 8, 2007
VINA blom na val van diktatuur
Lees die berig deur Jens Friis oor Vina, Chili, soos dit verskyn het in Die Burger se "Reis"-bylaag.
Friday, August 3, 2007
Sunday, July 29, 2007
Sieraad in kroon van onafhanklikheid
“
Waarom is die laaste dag of wat van 'n besoek altyd die lekkerste? Dis soos lemoensap wat nie behoorlik geskud is nie.
Met die wegvlieg vanaf
Wys sou dit wees om toe eerder my motor te verkoop en lekker selfoonnomer prys te gee. My omwandelinge in Noord-Amerika en Europa gaan nou by ver meer as 'n jaar draai. As ek klere verwissel in die gim is dit duidelik dat my vel die witste ooit is. Dan wonder ek of Rex nog sy stert sal swaai by die agterplaas-hek op Philippolis.
Die gedagte dat ek more op 'n vlug na
Net na my aankoms woon ek tydelik in 'n woonbuurt wat sy gebruikswaarde oorleef het. Ek slaap laat om gewoond te raak aan die tydsverskil. Doen navorsing by die universiteit. Lees in 'n gunsteling koffiewinkel. Verken die stad.
Ek ontmoet talle mede-studente. Mense met die gawe van kommunikasie en helder intellekte. Ek dryf op 'n see van kennisse, maar ken niemand nie. Die afwesigheid van biltong en blatjang pla min. Ek mis 'n ondersteuningstruktuur. 'n Internet-naelstring strek ook net so ver.
Tog maak mens vinniger vriende as wat jy ooit sou dink.
Soos die samestelling van die Kanadese bevolking sou diegene by wie ek werklik aanklank vind heel uiteenlopend wees. Die een 'n Engelse vertaler oorspronklik van
Ek sien 'n blerts blou van die St. Lawrence vanuit my woonstelvenster en besef dit is dalk die laaste keer.
Ook sal ek die kenmerkende "Merci-Bye!" mis waarmee Frans-Kanadese winkeliers groet as jy uitstap - die Engelse invloed onmisbaar.
Blinkskoon, veilige moltreinstasies waar treine elke vyf minute stop. Nie-luiddrigte passasiers wat soms so stil is in die metrogange dat die geskuifel van hul dikke wintersklere gehoor word as hul stap.
Professionele musici wat in wandelhalle oefen.
Dat daar aan die regterkant van rolrappe gestaan word sodat diegene wat haastig is aan die linkerkant
Vars sneeu wat soos bakpoeier onder jou voete kraak.
Polisie wat orals sigbaar is, alhoewel geweld en misdaad seldsaam is.
Buitengewone verdraagsaamheid ongeag of dit op grond is van ras, seksuele orientasie, geslag, godsdiens ...
Boonop
As die nuus wat dan hier uitkom hoofsaaklik donker is oor Afrika laat dit jou maar tweekeer dink. Dis immers veel makliker om nou my goedjies te pak op die drumpel van 'n loopbaan as oor 10 jaar op 37. Vir eers gaan ek egter terug na Suid-Afrika - na my taal, my land en my familie.
Iemand het eenmaal tereg opgemerk dat hy reis om dieselfde rede as om te studeer – om nuwe dinge te beleef. Jy
Soos Hennie Aucamp sê: jy lê jouself 'n soort ballingskap op as jy reis. "
Dit is verrykend, maar vermoeiend. Jy is aangewese op jouself. As die geld boonop min is verg dit deeglike, vindingryke beplanning. Nogtans is dit sekerlik die sieraad in die kroon van onafhanklikheid.
J.F.”
Bekendes se gunsteling hotelle
Talle hotel se voortbestaan is al verseker deurdat ‘n bekende eendag, lank, lang gelede daar oornag het. Toeriste wil graag hul koppe neerlê in dieselfde beddens (of minstens dieselfde hotelle) as die sterre.
En daarom beplan reisoperateurs toenemend hul toere hiervolgens.
Só floreer The Norfolk Hotel in
Ek is nie met die sterre gepla nie, maar moet erken ek loer graag waar die celebs uitspan, want dit bied uitstekende vakansie-idees.
Nes Jean Cocteau het ek na my asem gesnak toe ek sien hoe lyk die Franse
Soos koningin
En op
By sommige stadshotelle stap mens bloot verby, maar dis nietemin interessant om te weet Hugh Grant het ‘n draai gemaak by die Londense Ritz in “Notting Hill”.
Richard Burton en Elizabeth Taylor het passievolle nagte deurgebring in
In ‘n Berlynse paleis (deesdae die Adlon Hotel) is Greta Garbo “gebore”. ‘n Maaltyd hier is ‘n belewenis, want die eetkamer kyk uit op die bekende Brandenburghek en die eertydse Muur.
En in
In “Hotel Stories” vertel Francisca Matteoli dat die bekendes nogal bisarre eise
Salvador Dali het gereeld gebly in die Meurice Hotel in Parys. Dié surrealis was hoogs ontsteld toe hy merk sy gunsteling kamer se toiletsitplek is vervang. “Wat het gebeur met Alfonso se troon?”, wou hy weet. Die hotelbestuurder kon nie anders as om die oud, verslete houtsitplek te herinstalleer nie.
Personeel van die Portobello Hotel in Londen moes in 1979 muise gaan soek by troeteldierwinkels vir Alice Cooper se onversadigbare luislang. Die ronde bed wat spesiaal vir Cooper bestel is, is steeds in Kamer 16, nes die antieke bad waarin sy slangetjie gesluimer het.
Helaas
Ook was daar die keer in
By die Royal Livingstone in Zambië het ek g’n celeb gesien nie, maar wel soos een gevoel. Terwyl jy langs die hotelswembad bak stort die waters van die
Vir die jare wat kom wag daar reeds ‘n magdermenigte hotelle op my wenslysie. Hemingway se retreat by die Ambos Mundos Hotel in
Al Capone het sy laaste dae in ‘n hotel in
Dis jammer ‘n menselewe is kort, en die rand weinig werd.
Saturday, July 28, 2007
Die Nuwe Sewe Wêreldwonders
DIE Colosseum in Die kompetisie was die breinkind van Bernard Weber, ‘n Switserse filmmaker en museumkurator. Die doel hiermee is om “die mensdom se erfenis wêreldwyd te beskerm,” berig National Geographic News.
UNESCO wat die Wêrelderfenisprogram koördineer het die kompetisie gekritiseer. “Hierdie inisiatief
Maar hieraan het die mensdom hom skynbaar min gesteur, want meer as ‘n honderd miljoen stemme is uitgebring.
Sommige lande se regerings het die kompetisie gesteun soos in Brasilië, maar die Chinese regering het geweier dat die kompetisie selfs net uitgesaai word op hul TV-kanale.
Die Chinese muur is die grootste mensgemaakte struktuur op aarde. Dis gebou tussen die vyfde eeu voor Christus tot die sestiende eeu oor 6 400 km.
Die enigste Europese finalis was die Colosseum in
Bekende Europese bakens soos die Eiffeltoring in Parys, die Akropolis in Athene en Stonehedge in Brittanje kon nie die paal haal nie.
Die Vatikaan het die organiseerders van die kompetisie gekritiseer omdat geen Christen-monumente onder die twintig gewildste wonders was nie.
Jordanië het die kompetisie ernstig opgeneem en die plaaslike koninklike familie het die inwoners gevra om vir
Daar is heelwat gedebatteer of die Egiptiese piramides tuishoort op hierdie “nuwe wêreldwonder”-lys. Dit is die enigste wonder wat nog bestaan en op die bekende “antieke wêreldwonder”-lys was.
Egiptiese geskiedkundiges was woedend omdat dit aanvanklik genomineer was op die “nuwe lys”. Volgens hulle is die piramides “die enigste werklike wonder”. Op die ou end is die piramides geskrap van die “nuwe lys” en is daar ere-status hieraan gegee.
Thursday, July 26, 2007
FORTH: Brug 'n industriële wêreldwonder
EDINBURGH bekoor algar, maar net noord van die Skotse hoofstad is ‘n indrukwekkende brug wat my ook bybly.Daagliks blits 200 treine oor die Forth Spoorwegbrug wat beskou word as een van die industriële wonders van die wêreld. Liefhebbers daarvan prys dit ook as “een van die grootste siviele ingenieurswerke van die laat-Victoriaanse era” en “’n imposante mensgemaakte landmerk”.
Bouwerk het 125 jaar gelede begin nadat die eerste planne byna ‘n driekwart eeu vroeër ingedien is. Dit sit immers nie in enige ingenieur se broek om ‘n brug te bou oor 2 522 m nie.
Aanvanklik is ‘n tonnel voorgestel onder deur die Forthrivier, maar hierteen is besluit omdat dit te gevaarlik sou wees. Die enigste ander moontlikheid om die oewers te oorspan was ‘n brug.
In 1865 het die regering vir Thomas Bouch van die Noord Britse Spoorweë aangewys as ingenieur om die Forth Railway Bridge te ontwerp.
Maar kort hierna het Bouch se brug oor die Tayrivier inmekaar getuimel toe ‘n orkaan dit tref. Hoewel die ineenstorting nie Bouch se skuld was nie, is hy die trekpas gegee, want die Skotte het glo geloof in sy werk verloor.
‘n Kontrak om ‘n “cantilever”-brug te bou is in 1882 toegeken aan Sir John Fowler en Benjamin Baker.
Dit sou ‘n allemintige 3 000 000 pond kos, 54 000 ton was nodig, en 6,5 miljoen moere moes die struktuur in plek hou.
‘n Forth-brosjure vertel tydens bouwerk van van agt jaar het 57 werkers uit 5 000 hul lewens verloor. Vir my klink dit na heelwat, maar teen die einde van die neëntiende eeu was dit glo ‘n veiligheidsrekord, aldus “Landmarks of Britain”.
Ingenieur Baker was ook verantwoordelik vir die bou van die Londense moltreinstelsel en die vervoer van die Cleopatra-obelisk van Egipte na Engeland. Daarom is hy in 1890 tot ridder geslaan.
Hoewel die brug 125 jaar oud is, staan dit steeds stewig in die Skotse aarde.
Byna die helfte van die brug se jaarlikse begroting word gebruik vir verf. Staal van nagenoeg 55 hektaar moet teen roes beskerm word. Daar word gesê om dié brug te verf is ‘n ewige taak, want teen die tyd wat dit voltooi is moet verfwerk al weer aan die anderkant begin. Van daar die gesegde: “It’s like paining the Forth Bridge”.
‘n Legende lui dat één moer van soliede goud gebruik is. Maar ander waarsku dat dit lankal verwyder is – dalk uit vrees dat fortuinsoekers daarna sal gaan soek en só hul lewens verloor.
Die naasliggende padbrug was die grootste suspensiebrug buite die VSA toe dit geopen is in 1964. Deesdae kan die Humberbrug in Engeland hierop aanspraak maak.
South Queensferry se promenade bied die beste blik op die twee brûe. Dié dorpie kry sy naam van die elfde-eeuse Koningin Margaret wat die veerboot vanaf Edinburgh hierheen geneem het onderweg na die koninklike kasteel by Dunfermline.
WAAR IS DIE BRUG?
Die Forth Railway Bridge is sowat 10 km uit Edinburgh op die spoorlyn na Dundee. Onderweg lei dié lyn ook verby die bekende St. Andrews-gholfbaan.
Sorg dat jy ‘n trein neem wat wel stop by South Queensferry, want die meeste stoom verby en dan gaan jy nie behoorlik na dié brug kan kyk nie.
Vanaf die stasie is dit ‘n stewige stappie tot op riviervlak waar die brug se pilare geanker staan in die Forthrivier.
Kleur kom nooit alleen
EK’S in New York. Dis kort voor Kersfees. Dit sneeu. Van Brooklyn waar ek by ‘n vriend tuisgaan neem ek die metro tot by Central Station. Ek stap verby die NYC Public Library, die wolkekrabbers, die keurige winkels van Fifth Avenue - blok vir blok ...
Dis duskant sewe toe ek die Bar instap. Dis feitlik nog leeg. Twee mans speel pool. ‘n Derde blaai deur ‘n scene-tydskrif: Wie weet wat wag dié aand in die Big Apple?
Laasgenoemde het ‘n pragtige stel sterk, wit tande en dis met dié glimlag wat hy later my lewe binnetree.
Met ‘n “Waar is jy vandaan?” begin die gesels wat lei tot ‘n onverwagse blik op ons gedeelde menslikheid.
Toe hy van sý geboortegrond vertel, hang my mond oop, want dié is een van daai gevalle waar die toeval teatrale effekte bereik.
Van Namibië ... Katatura ... is hy weg in die 80’s. ‘n Studiebeurs het bevryding beloof. Hy wou wegkom, want hy had g’n sin in die oorlog nie. Maar nog belangriker: Engeland en later die VSA se horisonne was wyer as die Namib s’n.
Toe politiek g’n kwessie meer was nie, was sy seksualiteit steeds.
“Namibië het my ‘n dubbele streep getrek. Dis soos Antjie Krog sê: `Kleur kom nooit alleen nie’.”
Na ‘n kwarteeu is hy steeds vlot in Afrikaans en het ‘n verbysterende kennis van Krog en Kie. Tog voel ek ongemaklik om in Die Taal met hom hiér te gesels. Dis weens mý mense wat hy weg is uit Afrika. Maar mettertyd troos dit om te hoor dat dit weens sý bloed is dat hy nie terug is na vaderlandsgrond nie.
Twee maal het hy gaan kuier. Die laaste keer het hy vir sy pa gesê daar sal nie kindskinders wees nie. Maar dié wou niks weet nie.
“Hulle sê: tyd heel wonde. Maar soms, gaan die lewe nié aan nie.”
Sy pa is intussen dood. Sy ma leef nog – alleen en oud in Katatura. Hy stuur dollars, maar gaan kuier nie. Die jare wég het hulle uitmekaar gedwing.
Feitlik korrek haal hy aan uit Breyten Breytenbach:
mammie
ek het gedog
as ek eendag huis toe kom
sal dit onverwags so teen skemerdag wees
met jare se opgegaarde rykdom
op rûe van ysterkoeie ...
“... Maar ek droom nie meer van teruggaan nie,” sê hy met ‘n sug. “Dit sal nie gebeur nie, want ek sal dáár meer alleen wees as hiér.”
Die Afrikaan (Amerikaan?) gee ‘n teug aan sy Budweiser-bier.
Buite verander die rooi na groen. ‘n Stroom geel taxi’s trek weg.
Weens jare se worsteling vertel hy sy verhaal rasioneel, maar nou dat daar vir die eerste keer stilte is aarsel die weemoed vlak.
Wat kan ek tog sê om die seer minder te maak?
In die ou Johannesburgse stasie het ‘n teel eens gelees: `"Wees uzelf" sei ik tot iemand, maar hij kon niet: hij was niemand.’ Dié Namibiër het nie iets anders probeer wees nie. Hy’s net nooit gegun om homself te wees nie. En dít is sekerlik een van die aller ergste erge.
“Maar wat help dit tog om jou verlede te blameer?,” sê hy dan met ‘n gelatenheid wat soms volg weens ‘n veelbewoë lewe. “Selde is iets nét swart of wit. En aan baie is min te verander. Dan is dit dalk die beste om bloot godswater oor godsakker te laat loop.
“Nou dat ek my lot aanvaar het, is ek die gelukkigste ooit. En soms as ek erg verlang kyk ek óp. Dis darem ‘n troos dat dieselfde son skyn oor my ma in Katatura.”
TOE ek na die vakansie tuis kom, trek ek my Breytenbach-bundel nader en lees die onderstaande strofe raak.
Dankbaar oor ‘n nuutgevonde vriend tik ek dit toe óór en laat die woorde per epos vlieg van Afrika na Amerika:
Mag die bome groen bly
en die sterre wit,
en mag daar altyd mense wees
wat mekaar sonder skaamte
in die oë kan kyk –
want die lewe is ‘n asem lank
en die sterre op die Anderplek donker.
Dis duskant sewe toe ek die Bar instap. Dis feitlik nog leeg. Twee mans speel pool. ‘n Derde blaai deur ‘n scene-tydskrif: Wie weet wat wag dié aand in die Big Apple?
Laasgenoemde het ‘n pragtige stel sterk, wit tande en dis met dié glimlag wat hy later my lewe binnetree.
Met ‘n “Waar is jy vandaan?” begin die gesels wat lei tot ‘n onverwagse blik op ons gedeelde menslikheid.
Toe hy van sý geboortegrond vertel, hang my mond oop, want dié is een van daai gevalle waar die toeval teatrale effekte bereik.
Van Namibië ... Katatura ... is hy weg in die 80’s. ‘n Studiebeurs het bevryding beloof. Hy wou wegkom, want hy had g’n sin in die oorlog nie. Maar nog belangriker: Engeland en later die VSA se horisonne was wyer as die Namib s’n.
Toe politiek g’n kwessie meer was nie, was sy seksualiteit steeds.
“Namibië het my ‘n dubbele streep getrek. Dis soos Antjie Krog sê: `Kleur kom nooit alleen nie’.”
Na ‘n kwarteeu is hy steeds vlot in Afrikaans en het ‘n verbysterende kennis van Krog en Kie. Tog voel ek ongemaklik om in Die Taal met hom hiér te gesels. Dis weens mý mense wat hy weg is uit Afrika. Maar mettertyd troos dit om te hoor dat dit weens sý bloed is dat hy nie terug is na vaderlandsgrond nie.
Twee maal het hy gaan kuier. Die laaste keer het hy vir sy pa gesê daar sal nie kindskinders wees nie. Maar dié wou niks weet nie.
“Hulle sê: tyd heel wonde. Maar soms, gaan die lewe nié aan nie.”
Sy pa is intussen dood. Sy ma leef nog – alleen en oud in Katatura. Hy stuur dollars, maar gaan kuier nie. Die jare wég het hulle uitmekaar gedwing.
Feitlik korrek haal hy aan uit Breyten Breytenbach:
mammie
ek het gedog
as ek eendag huis toe kom
sal dit onverwags so teen skemerdag wees
met jare se opgegaarde rykdom
op rûe van ysterkoeie ...
“... Maar ek droom nie meer van teruggaan nie,” sê hy met ‘n sug. “Dit sal nie gebeur nie, want ek sal dáár meer alleen wees as hiér.”
Die Afrikaan (Amerikaan?) gee ‘n teug aan sy Budweiser-bier.
Buite verander die rooi na groen. ‘n Stroom geel taxi’s trek weg.
Weens jare se worsteling vertel hy sy verhaal rasioneel, maar nou dat daar vir die eerste keer stilte is aarsel die weemoed vlak.
Wat kan ek tog sê om die seer minder te maak?
In die ou Johannesburgse stasie het ‘n teel eens gelees: `"Wees uzelf" sei ik tot iemand, maar hij kon niet: hij was niemand.’ Dié Namibiër het nie iets anders probeer wees nie. Hy’s net nooit gegun om homself te wees nie. En dít is sekerlik een van die aller ergste erge.
“Maar wat help dit tog om jou verlede te blameer?,” sê hy dan met ‘n gelatenheid wat soms volg weens ‘n veelbewoë lewe. “Selde is iets nét swart of wit. En aan baie is min te verander. Dan is dit dalk die beste om bloot godswater oor godsakker te laat loop.
“Nou dat ek my lot aanvaar het, is ek die gelukkigste ooit. En soms as ek erg verlang kyk ek óp. Dis darem ‘n troos dat dieselfde son skyn oor my ma in Katatura.”
TOE ek na die vakansie tuis kom, trek ek my Breytenbach-bundel nader en lees die onderstaande strofe raak.
Dankbaar oor ‘n nuutgevonde vriend tik ek dit toe óór en laat die woorde per epos vlieg van Afrika na Amerika:
Mag die bome groen bly
en die sterre wit,
en mag daar altyd mense wees
wat mekaar sonder skaamte
in die oë kan kyk –
want die lewe is ‘n asem lank
en die sterre op die Anderplek donker.
Subscribe to:
Posts (Atom)
